သီတဂူဆရာေတာ္ ျမန္မာ၊ တရုပ္၊ အိႏၵိယ ဗုဒၶဓမၼဆုိင္ရာ ေဆြးေႏြးပြဲ တက္ေရာက္

သီတဂူဆရာေတာ္ ျမန္မာ၊ တရုပ္၊ အိႏၵိယ ဗုဒၶဓမၼဆုိင္ရာ ေဆြးေႏြးပြဲ တက္ေရာက္

၂၀၁၄ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ၊ ၁၆-၁၇-၁၈ေန႔မ်ားတြင္ မႏၱေလးတုိင္းေဒသၾကီး၊ ပုဂံေညာင္ဦးမွာ (China-India-Myanmar Buddha Dhamma Forum) ျမန္မာ၊ တရုပ္၊ အိႏၵိယတုိ႔ ပူးေပါင္း က်င္းပသည့္ ဗုဒၶဓမၼဆုိင္ရာ ေဆြးေႏြးပြဲမွာ သီတဂူဆရာေတာ္ၾကီး ေသာ့ခ်က္မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားေတာ္မူသည္။

ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ကမၻာ့အေျခအေနဆက္ႏြယ္ေနမႈ
(Buddhism and it’s Relevance to the World situation)
--------------------------------------------------

တုိင္းျပည္အသီးသီးက ႏုိင္ငံေရး၊ ဘာသာေရးႏွင့္ လူမႈေရး ေခါင္းေဆာင္မ်ားအားလုံး၊ ကမၻာသူ/ကမၻာသားအားလုံးတုိ႔ႏွင့္ ယေန႔အစည္းအေ၀းသုိ႔ ၾကြေရာက္လာၾကေသာ ျမန္မာ၊ တရုတ္၊ အိႏိ္ၵယ အိမ္နီးခ်င္း သုံးႏုိင္ငံတုိ႔က လူႀကီးမင္းမ်ား ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ညီၫြတ္စြာ လုံၿခံဳစြာ ခ်မ္းသာစြာ ေနႏုိင္ၾကပါေစ။ အိပ္စက္ႏုိင္ၾကပါေစဟု ေရွးဦးစြာ ဆုေတာင္း၍ ႏႈတ္ခြန္းဆက္ပါတယ္။

ယေန႔ ကၽြႏု္ပ္တုိ႔အေနနဲ႔ ဗုဒၶဘာသာ ပုိမုိထြန္းကားျပန္႔ပြားေစရန္ လက္တြဲႀကိဳးပမ္းျခင္းျဖင့္ ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ လုံၿခံဳေရးထိန္းသိမ္းမႈကုိ ကူညီလုပ္ေဆာင္ေပးၾကမယ္ဆုိတဲ့ တူညီေသာ ဦးတည္ခ်က္နဲ႔ ယေန႔ဒီအစည္းအေ၀းႀကီးမွာ အတူစု႐ုံးေရာက္ရွိေနၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္၊ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္၊ လူမႈေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ကမၻာသူယ ကမၻာသားအားလုံးတုိ႔သည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ လုံၿခံဳေရးကုိ ႀကိဳးႀကိဳးစားစား ရွာေဖြေဆာင္ရြက္ေနၾကသည္ဟု ယုံၾကပါတယ္။ သုိ႔ေသာ္ ေမွ်ာ္လင့္ထားေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ လုံၿခံဳေရးကုိကား မည္သည့္ တုိင္းျပည္မွ် အျပည့္အ၀ ရရွိထားၾကသည္ကုိ မေတြ႔ရေသးပါ။ စစ္မက္ေရးရာ႐ႈေထာင့္ကၾကည့္လုိ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းလုံၿခံဳသည္ဟု ဆုိႏိုင္ေသာ္လည္း စီးပြားေရး႐ႈေထာင့္ကျဖစ္ေစ၊ လူမႈေရး႐ႈေထာင့္ကျဖစ္ေစ မလုံၿခံဳ၊ မၿငိမ္းခ်မ္းေသာ ႏိုင္ငံမ်ားစြာရွိေနပါတယ္။

ယေန႔မ်က္ေမွာက္ေခတ္မွာ ပုိ၍စုိးရြံ႕ဖြယ္ေကာင္းစြာ လုံၿခံဳေရးနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကုိ ေႏွာင့္ယွက္ လာေသာ အေၾကာင္းတစ္ခုမွာ ဘာသာေရးအစြန္းေရာက္တုိ႔၏ အေႏွာင့္အယွက္ပင္ ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္စင္စစ္ေတာ့ လူသားတုိ႔ကုိးကြယ္ရာ ဘာသာတရားတုိင္းသည္ လူသားတုိ႔၏ စိတ္႐ုိင္းမ်ားကုိ ယဥ္ေက်းေသာစိတ္မ်ား ျဖစ္လာေအာင္ ျပဳလုပ္ႏုိင္လိမ့္မည္ဟု ကၽြႏု္ပ္ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ပူေလာင္ေနေသာ လူသားတုိ႔၏ စိတ္ႏွလုံးကုိ ေအးခ်မ္းလာေအာင္ ဆုံးမႏုိင္လိမ့္မည္ဟု ကၽြႏု္ပ္ ယုံၾကည္ပါတယ္။ လူသားတုိ႔ ကုိးကြယ္ရာ ဘာသာတရားမ်ားသည္ လူသားတုိ႔၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ လုံၿခံဳေရးအတြက္ ျဖစ္ဖုိ႔ေကာင္းပါတယ္။
ဤယေန႔က်င္းပေသာ အစည္းအေ၀းႀကီးသည္ ၁၉၅၄ ခုႏွစ္ ဧၿပီလက Ceylon, Srilanka ႏုိင္ငံ ကုိလံဘုိၿမိဳ႕မွာ က်င္းပတ့ဲ ငါးႏုိင္ငံ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္မ်ား အစည္းအေ၀းက မူ၀ါဒတစ္ရပ္အေနနဲ႔ ခ်မွတ္ၿပီး ဆုံးျဖတ္အတည္ျပဳထားခဲ့ေသာ Five Principles (Panca Sila) ပၪၥသီလ၏ ႏွစ္ေျခာက္ဆယ္ေျမာက္ အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ ျမန္မာ-တရုတ္-အိႏိ္ၵယ အိမ္နီးခ်င္း သံုးႏုိင္ငံတုိ႔အၾကား က်င္းပတဲ့ အစည္းအေ၀းႀကီးျဖစ္ပါတယ္။

ထုိပၪၥသီလ Five Principles (Panca Sila) ကုိ အိႏိ္ၵယႏုိင္ငံ၏ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဂ်၀ါဟာလာ ေန႐ူး (Jawaharla Nehru)က ဦးေဆာင္ေရးဆြဲ၍ ကုိလံဘုိအစည္းအေ၀းမတုိင္မီ တ႐ုတ္ျပည္သုိ႔ သြားေရာက္ကာ တ႐ုတ္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ Zhou Enlai ႏွင့္ ေရွးဦးစြာ သေဘာတူညီခ်က္ ယူၿပီး ခ်ဴအင္လုိင္းႏွင့္ ေန႐ူးတုိ႔ ေရွးဦးစြာ လက္မွတ္ေရးထုိးခဲ့ၾကပါတယ္။

ထုိ႔ေနာက္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေန႐ူးက ကုိလံဘုိမွာက်င္းပတဲ ့ ငါးႏုိင္ငံ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္မ်ား အစည္းအေ၀း၌ တင္ျပေဆြးေႏြး၍ ကုိလံဘုိ Declaration အျဖစ္ ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၅၄ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ကုိလံဘုိ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္မ်ား အစည္းအေ၀းက ေၾကညာခဲ့ေသာ Five Principles (သုိ႔မဟုတ္) ကုိလံဘုိ ပဥၥသီလ ငါးပါးသီလသည္ ယခုအခါ ႏွစ္ေပါင္း ေျခာက္ဆယ္ ရွိခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။

Five Principles ပၪၥသီလမွာ ေအာက္ပါအတုိင္းျဖစ္ပါတယ္-
(၁) ႏုိင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ၏အခ်ဳပ္အျခာအာဏာႏွင့္ နယ္ေျမတည္တံ့ခုိင္ၿမဲမွဳကုိ အျပန္အလွန္ ေလးစားရန္။
(၂) အျပန္အလွန္က်ဴးေက်ာ္မွဳ မျပဳရန္။
(၃) ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံ၏ ျပည္တြင္းေရးကုိ အျခားတစ္ႏုိင္ငံက ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ျခင္း မျပဳရန္။
(၄) အျပန္အလွန္အက်ဳိးစီးပြားအတြက္ သာတူညီမွ်မႈရွိရန္ႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ ျပဳရန္။
(၅) ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယွဥ္တြဲ ေနထုိင္သြားရန္။

ထုိ႔ျပင္ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္ ဧၿပီလက အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံ Bandung ၿမိဳ႕မွာ Asian-African Conference တစ္ရပ္ကုိလည္း က်င္းပခဲ့ရာ ထုိ Conferenceသုိ႔ ကုိလုိနီဘ၀မွ လြတ္ေျမာက္ၿပီးကာစ အာရွ-အာဖရိကႏုိင္ငံေပါင္း (၂၉)ႏုိင္ငံတုိ႔ တက္ေရာက္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ထုိအာရွ-အာဖရိကအစည္းအေ၀းႀကီးကုိ အင္ဒုိနီးရွားသမၼတႀကီး ေဒါက္တာ ဆူကာႏုိက ေခါင္းေဆာင္ က်င္းပခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး တ႐ုတ္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ခ်ဴအင္လုိင္း၊ အိႏိ္ၵယ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေန႐ူး၊ ျမန္မာ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးႏုတုိ႔ ပါ၀င္တက္ေရာက္ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။

 ထုိအာရွ-အာဖရိက Bandung Conference ႀကီးက Five Principles သာမက Ten Principles ဒသသီလကုိပင္ ခ်မွတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ Bandung Conference မွ ခ်မွတ္ခဲ့ေသာ ဒသသီလမွာ ေအာက္ပါ အတုိင္းျဖစ္ပါတယ္-
(၁) အေျခခံလူ႕အခြင့္ေရးမ်ားကုိ ေလးစားရန္ႏွင့္ ကုလသမဂၢပဋိဥာဥ္စာတမ္းပါ ျပဌာန္းခ်က္မ်ားအား ေလးစားလုိက္နာရန္။
(၂) ႏုိင္္ငံအားလံုး၏အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္ဆုိင္မႈႏွင့္ နယ္ေျမပုိင္ဆုိင္မႈကုိ ေလးစားရန္။
(၃) ကမၻာ့ႏုိင္ငံအားလုံုးႏွင့္ လူမ်ဳိးအားလံုးတုိ႔၏ သာတူညီမွ်မႈကုိ အသိ္အမွတ္ျပဳရန္။
(၄) အျခားႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံ၏ ျပည္တြင္းေရးကုိ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ျခင္း မျပဳရန္။
(၅) ကုလသမဂၢပဋိဥာဥ္စာတမ္းႏွင့္အညီ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံစီ၏ ခုခံကာကြယ္ခြင့္ကုိ ေလးစားရန္။
(၆) အင္အားႀကီးႏုိင္ငံမ်ား၏ အက်ဳိးစီးပြားအတြက္ စုေပါင္းကာကြယ္ေရး အစီအမံမ်ား အသံုးျပဳျခင္းကုိ ေရွာင္ၾကဥ္ရန္။
(၇) ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံ၏ ႏုိင္ငံေရးလြတ္လပ္မႈႏွင့္ နယ္ေျမတည္တံ့ခုိင္ၿမဲေရးကုိ ထိပါးသည့္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈႏွင့္ အင္အားအသံုးျပဳျခင္းကုိ ေရွာင္ၾကဥ္ရန္။
(၈) ႏုိင္ငံတကာ အျငင္းပြားမႈမ်ားကုိ ေျဖရွင္းရာတြင္ ကုလသမဂၢပဋိဥာဥ္ စာတမ္းႏွင့္အညီ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးျခင္း၊ ခံု႐ံုးဖြဲ႕စစ္ေဆးျခင္း၊ ဥပေဒေၾကာင္းအရ ဆံုးျဖတ္ေျဖရွင္းျခင္းစသည့္ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေျဖရွင္းနည္းမ်ားအျပင္ သက္ဆိုင္ရာႏုိင္ငံ၏ဆႏ္ၵႏွင့္အညီ အျခားေသာၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေျဖရွင္းနည္းတုိ႔ကုိ အသံုးျပဳၿပီး ေျဖရွင္းရန္။
(၉) အျပန္အလွန္အက်ဳိးစီးပြား ျဖစ္ထြန္းေရးအတြက္ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္မႈမ်ား တုိးျမႇင့္ေဆာင္ရြက္ရန္။
(၁၀) တရားမွ်တမႈႏွင့္ ႏုိင္ငံတကာက်င့္၀တ္မ်ားအား ေလးစားလုိက္နာရန္။

အာရွတုိက္၏ ထူးျခားခ်က္

ယေန႔ကၽြႏု္ပ္တုိ႔ေနထုိင္ရာ အာရွတုိက္ႀကီးဟာ အျခားတုိက္ႀကီးမ်ားထက္ အလြန္ထူးျခားေသာ တုိက္ႀကီးတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ လြန္ေလၿပီးေသာ ႏွစ္ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာကတည္းက ဥေရာပမွာ သိပၸံပညာရွင္ေတြ မေပၚေပါက္မီကတည္းကပင္ ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္မ်ားစြာ၊ လူမႈေရးႏွင့္ စိတ္ဓါတ္ေရး ေခါင္းေဆာင္မ်ားစြာတုိ႔ ေပၚေပါက္ခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားစြာရဲ႕ ေပၚေပါက္ရာေနရာဟာ အိႏ္ၵိယျပည္ႀကီးပါပဲ။ ဥပမာ- ျမတ္ဗုဒၶထက္ ႏွစ္ေလးဆယ္ခန္႔ ေစာႏိုင္သည္ဟု ခန္႔မွန္းရေသာ မဟာ၀ီရ (ဂ်ိန) ပုဂိ္ၢဳလ္ထူးတစ္ေယာက္ ရွိပါတယ္။ သူ႕ရဲ႕အေျပာင္ေျမာက္ဆုံး (Philosophy) ဖီေလာ္ေဆာ္ဖီကေတာ့ “အဟႎသ၀ါဒ” ျဖစ္ပါတယ္။ အဟႎသဆုိတာ Non-Violence ပါပဲ၊ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ လုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္မႈေတြ တုိက္ခုိက္မႈေတြ အလြန္ထူေျပာေနတဲ့ ယေန႔မ်က္ေမွာက္ေခတ္မွာ မဟာ၀ီရ ဆရာႀကီးရဲ႕ အဟႎသ၀ါဒဟာ ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ အားလုံး၊ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ အားလုံး၊ လူသားတစ္ရပ္လုံး လုိက္နာက်င့္သုံးရမည့္ Common-Platform ျဖစ္ပါတယ္။

Jesus Christ ရဲ႕ေဟာေျပာခ်က္ေတြကုိၾကည့္ျပန္ေတာ့လည္း--
(၁) သတၱေလာကႀကီး၏ ဆင္းရဲဒုကၡကုိ သိျမင္၍ စိတ္ႏွလုံးတုန္လႈပ္စြာ ခံစားရျခင္း၊
(၂) သတၱေလာကႀကီး၏ ဆင္းရဲ ဒုကၡကုိ အစဥ္မျပတ္ ေစာင့္ၾကည့္ျခင္း၊
(၃) သတၱ၀ါတုိ႔၏ ဆင္းရဲဒုကၡကုိ ဖယ္ရွားေပးလုိေသာစိတ္ကုိ ေမြးျမဴျခင္းဆုိတဲ့ ျမတ္ဗုဒၶ၏ က႐ုဏာ၀ါဒႏွင့္ ထပ္တူညီမွ်ရွိေနတာေတြ႕ရပါတယ္။ သိဒၶတၳေဂါတမျမတ္ဗုဒၶကုိ BC ၆၂၃ မွာ ကၽြႏု္ပ္တုိ႔ နီေပါလ္ႏိုင္ငံမွာ ေမြးဖြားခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ က႐ုဏာရွင္ Jesus Christ ကုိလည္း ကၽြႏု္ပ္တုိ႔ အာရွတုိက္ထဲက အစၥေရးႏုိင္ငံမွာ ေမြးဖြားခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ၾကားညႇပ္၍ အနည္းငယ္ေျပာရမယ္ဆုိလွ်င္ အ၀ိဇၨာႏွင့္ တဏွာ Ignorance ႏွင့္ Craving အမွန္တရားကုိ မသိျခင္းႏွင့္ စည္းစိမ္ဥစၥာ အာဏာမက္ေမာျခင္းတုိ႔ဟာ ဆင္းရဲဒုကၡအားလုံးတုိ႔ရဲ႕ အေၾကာင္းရင္းျဖစ္ပါတယ္။ က႐ုဏာရွင္ Jesus ကဲ့သုိ႔ေသာ အဖုိးတန္ပုဂိ္ၢဳလ္တစ္ေယာက္ အသတ္ခံလုိက္ရျခင္းဟာ အ၀ိဇၨာဖုံးေသာ လူသားအခ်ဳိ႕၏ အာဏာမက္ေမာျခင္းေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ထုိ႔ျပင္ အစၥလာမ္ဘာသာကုိ တည္ေထာင္တဲ့ မုိဟာမက္ကလည္း ေဆာ္ဒီအာေရးဗီးယား ႏုိင္ငံ မကၠာၿမိဳ႕မွာ ေမြးဖြားတာျဖစ္လုိ႔ သူလည္း အာရွတုိက္သားပါပဲ။ ၀ိသမေလာဘသမားေတြကုိ တုိက္ဖ်က္ေရးဆုိတဲ့ မုိဟာမက္ရဲ႕ Theory တစ္ခုဟာလည္း Economic Unbalance စီးပြားေရးမညီမွ်မႈေတြ အလြန္မ်ားေနတဲ့ကမၻာႀကီးမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ မ်ားစြာအေထာက္ အကူျပဳတဲ့ ၀ါဒတစ္ခုပါပဲ။
မုိဟာမက္သခင္က ေငြတုိးခ်၊ အေပါင္ခံ၊ အျမတ္ႀကီးစား၊ အိမ္သိမ္း၊ လယ္သိမ္း၊ လူသိမ္း၊ ဆုိတဲ့ ၀ိသမေလာဘသမားေတြကုိ ႐ႈတ္ခ်ျပစ္တင္ထားတာလည္း ေတြ႕ရပါတယ္၊ ၎ ၀ိသမေလာဘသားေတြအေနနဲ႔ ေလာဘကုိ စည္းကမ္းသတ္ၾကဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ မုိဟာမက္က ေျပာခဲ့တဲ့ ႂကြယ္၀ခ်မ္းသာသူတုိ႔က ဆင္းရဲမြဲေတသူတုိ႔အား ေ၀ေပးရမယ္ဆုိတဲ့ စကားတစ္ရပ္လည္း ရွိပါတယ္။ အဲဒီ၀ါဒဟာလည္း ျမတ္ဗုဒၶမိန္႔ၾကားေတာ္မူေလ့ရွိတဲ့ ဒါနသံ၀ိဘာဂရေတာ -ေပးကမ္း ေ၀ငွျခင္း၌ လူတုိင္းေပ်ာ္ပုိက္ရမည္ဟူေသာ ဆုံးမခ်က္နဲ႔ ထပ္တူျဖစ္ေနသည္ကုိ ေတြ႔ရပါတယ္။ ႂကြယ္၀ျခင္းႏွင့္ မြဲေတျခင္း (Richness and Poverty) ကုိ ဟန္ခ်က္ညီေစတဲ့ အဆုံးအမမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။

ထုိ႔ျပင္ B.C ၅၅၁ တ႐ုတ္ျပည္မွာ ေမြးဖြားတဲ့ Confucius ဆုိတဲ့ ဆရာႀကီးဟာ အလြန္တရာ ခ်စ္ခင္ၾကည္ညိဳဖုိ႔ ေကာင္းပါတယ္။ သူဟာ မိသားစု ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ မိဘႏွစ္ပါးႏွင့္ သားသမီးတုိ႔ အျပန္အလွန္ေစာင့္ေရွာက္ ထိန္းသိမ္းရတဲ့ က်င့္၀တ္ေတြကုိ မ်ားစြာ ေဟာခဲ့ပါတယ္။ ျမတ္ဗုဒၶေ ဟာၾကားေတာ္မူထားတဲ့ သိဂၤါေလာ၀ါဒ သုတၱန္မွာ သားသမီးက်င့္၀တ္ငါးပါး (Five Principles for Children)၊ မိဘတုိ႔က သားသမီးတုိ႔အေပၚမွာ က်င့္ရတဲ့ က်င့္၀တ္ငါးပါး (Five Principles for Parents) ဆုိတဲ့ အခ်က္ေတြကုိ ၾကည့္လွ်င္ Confucius ရဲ႕ မိဘနဲ႔ သားသမီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၀ါဒဟာ အံ့ၾသစရာေကာင္းပါတယ္။ အဲဒါေတြဟာ Panca Sila ပၪၥသီလ- ပုတၱဓီတာနံ ပၪၥသီလ၊ မာတာပိတူနံ ပၪၥသီလေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။

ၿပီးေတာ့ Confucius ဆရာႀကီးက ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ အက်င့္ပ်က္ရင္ တုိင္းျပည္ ပ်က္စီးတာနဲ႔ အတူတူဘဲ၊ ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ ပညာမတတ္လွ်င္ တစ္တုိင္းျပည္လုံး ပညာ မတတ္ေတာ့ဘူး၊ ကန္းၿပီလုိ႔ ဆုိခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေရးသမားေတြရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးအတတ္ ပညာဟာ သီလနဲ႔ ပညာ ဤႏွစ္ျဖာပဲလုိ႔ ဆုိခဲ့ပါတယ္။ ျမတ္ဗုဒၶေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့တဲ့ ေသာဏဒ႑ သုတၱန္မွာ သီလပညာ ဤႏွစ္ျဖာသည္ လူ႕ေလာကႀကီးတစ္ခုလုံး၏ အျမတ္ဆုံးဥစၥာျဖစ္သည္ဟု ေဟာထားေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ ကၽြႏု္ပ္ေျပာၾကားခ်င္တာက- သီလဆုိတာ လူသားတုိ႔၏ ေျခေထာက္၊ ပညာဆုိတာ လူသားတုိ႔၏ မ်က္လုံး၊ အက်င့္ပ်က္လွ်င္ အားလုံးေျခေထာက္ျပတ္ေနၿပီး ဘယ္လုိလုပ္ ေရွ႕သုိ႔ ခ်ီတက္ႏုိင္ၾကေတာ့မွာလဲ၊ ေျချပတ္တဲ့သူသည္ ဘယ္လမ္းကုိမွ ေလွ်ာက္ႏုိင္ေတာ့မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ေျခေထာက္ေကာင္းေသာ္လည္း မ်က္စိကန္းေနလွ်င္ ဘယ္လမ္းစဥ္ကုိ ဘယ္လုိ ေရြးႏိုင္ၾကေတာ့မွာလဲ။ ပညာမ်က္လုံးကန္းတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ လမ္းစဥ္ေတြဟာ လမ္းစဥ္အမွားေတြခ်ည္း ျဖစ္ေနမွာေပါ့။

ဒါ့ေၾကာင့္ ယေန႔ ႏုိင္ငံတုိင္းက ႏုိင္ငံေခါင္းေဆာင္ေတြအားလုံး ေျခမျပတ္ဖုိ႔ တုိက္တြန္းပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ မ်က္စိမကန္းဖုိ႔လည္း အေရးႀကီးပါတယ္။ အားလုံးအက်င့္ေကာင္းၾကပါေစ။ အားလုံး ပညာတတ္ၾကပါေစ။
အက်င့္ေကာင္းသူေတြဟာ ပညာလည္းျပည့္စုံတတ္တယ္။ ပညာေကာင္းသူေတြဟာလည္း အက်င့္ေကာင္းနဲ႔ ျပည့္စုံတတ္ပါတယ္။ သီလသည္ လူ႔ေျခေထာက္၊ ပညာသည္ လူ႔မ်က္လုံး (Character and Education) သီလႏွင့္ ပညာသည္ အျပန္အလွန္မွီခုိေနေသာ အရာမ်ားျဖစ္ပါတယ္။ ဤသီလႏွင့္ ပညာသည္ လူသားတစ္ေယာက္၏ သုိ႔မဟုတ္ တုိင္းျပည္တစ္ခု၏ အရင္းအႏွီးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ သဘာ၀အရင္းအျမစ္ Natural Sources ေတြ မည္မွ်ပင္ ဆင္းရဲေစကာမူ သီလႏွင့္ ပညာ (Character and Education) ျပည့္စုံတဲ့ တုိင္းျပည္ေတြဟာ ဒီကေန႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေနတာကုိ မ်က္ေမွာက္ကမၻာမွာ ေတြ႔ျမင္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ကၽြႏု္ပ္ဤေနရာမွာ ေျပာျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ Character and Wisdom are Poor men’s Capital.
ကၽြႏု္ပ္တုိ႔ရဲ႕ အာရွတုိက္ႀကီးဟာ အထက္မွာ ေဖၚျပထားခဲ့တဲ့အတုိင္း ဂ်ိန(ဇိန)-မဟာ၀ိရယ သိဒၶတၱေဂါတမဗုဒၶ၊ Jesus Christ, မုိဟာမက္, Confucius အစရွိတဲ့ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားအားလုံး ေမြးဖြားရာ တုိက္ႀကီးျဖစ္ပါတယ္။ အေနာက္တုိင္းမွာ Science နဲ႔ Technology ေတြဟာ ေအဒီ (၁၄) ရာစုႏွစ္မွာ စတင္ေပၚေပါက္ခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ (၁၄) ရာစုႏွစ္ဆုိတာ ခရစ္ေတာ္ေမြးဖြားၿပီး ႏွစ္ေပါင္းတစ္ေထာင့္ေလးရာ ၾကာၿပီးေနာက္ကုိ ဆုိလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမတ္ဗုဒၶပြင့္ေတာ္မူၿပီးေနာက္ ႏွစ္ႏွစ္ေထာင္ခန္႔ၾကာမွ သိပၸံပညာေတြ စတင္ေပၚေပါက္ ထြန္းကားခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ ထူးျခားတဲ့ အခ်က္ကုိ ကၽြႏု္ပ္ေျပာခ်င္တာက- ကၽြႏ္ုပ္တုိ႔ အာရွတုိက္သားေတြဟာ ဘာသာေရး အဆုံးအမေတြကုိ သိိပၸံပညာမထြန္းကားမီ ႏွစ္ေပါင္းေထာင္ႏွင့္ခ်ီ၍ ေစာစီးစြာက ရရွိထားခဲ့ၾကၿပီးျဖစ္တာကုိ ကၽြႏု္ပ္တုိ႔ အေရွ႕တုိင္းသားေတြဟာ အေနာက္တုိင္းသားေတြထက္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေစာ၍ ယဥ္ေက်းႏွင့္ၾကၿပီဟု ဆုိခ်င္ပါတယ္။ တစ္နည္းဆုိရရင္ အေနာက္တုိင္းက သူေတြအားလုံးဟာ ကၽြႏု္ပ္တုိ႔ အေရွ႕တုိင္းကုိ ရွိခုိးေနၾကတာပါဟု ဂုဏ္ယူ၀င့္ႂကြားစြာနဲ႔ ေျပာခ်င္ ပါတယ္။

ပၪၥသီလ (ငါးပါးသီလ)

ၿငိမ္းခ်မ္းလုံၿခံဳေသာ မိသားစုတစ္ခု၊ ၿငိမ္းခ်မ္းလုံၿခံဳေသာ အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခု၊ ၿငိမ္းခ်မ္းလုံၿခံဳေသာ တုိင္းျပည္တစ္ခု တည္ေဆာက္မည္ဆုိလွ်င္ ျမတ္ဗုဒၶ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယွဥ္တြဲေနထုိင္ေရး မူ၀ါဒ Principle of peaceful co-existence ေတြဟာ မ်ားစြာရွိပါတယ္။ လင္နဲ႔မယား ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူ ယွဥ္တြဲေနထုိင္ေရးမွာလည္း ေယာက်္ားဘက္က မူ (၅)ခ်က္၊ မိန္းမဘက္ကလည္း မူ (၅)ခ်က္ ရွိပါတယ္။
ဆရာနဲ႔တပည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယွဥ္တြဲေနထုိင္ေရးမွာလည္း ဆရာဘက္က ငါးပါးသီလ၊ တပည့္ဘက္ကလည္း ငါးပါးသီလ ဆရာ-တပည့္ ႏွစ္ဦးၾကားမွာလည္း (၁၀)ပါးေသာ သီလေတြ ရွိပါတယ္။
အလုပ္သမားနဲ႔ အလုပ္ရွင္တုိ႔ၾကားမွာလဲ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာလက္တြဲအလုပ္လုပ္ၾကဖုိ႔ အလုပ္ရွင္တုိ႔ လုိက္နာရန္ ငါးပါးသီလ၊ အလုပ္သမားတုိ႔ လုိက္နာရန္ ငါးပါးသီလဆုိတဲ့ Principles ေတြကုိ ျမတ္ဗုဒၶေဟာၾကားထားၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ျမတ္ဗုဒၶရဲ႕ေဒသနာဟာ ျပည့္စုံေသာေဒသနာတစ္ခုျဖစ္ ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားက ဘာသာေရးေနာက္လုိက္မ်ား အေပၚမွာ က်င့္သုံးရန္ က်င့္၀တ္ ေျခာက္ပါးဆုိတာကုိလဲ ေဟာထားတာရွိပါတယ္။

ဆသီလ (ေျခာက္ပါးသီလ) 

ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္တုိ႔၏ ဘာသာေရးတပည့္မ်ားအေပၚ က်င့္သုံးရမည့္က်င့္၀တ္(၆)ပါး ရွိပါတယ္။ သက္ဆုိင္ရာဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္တုိ႔သည္ ၎င္းတုိ႔၏ဘာသာေရး ေနာက္လုိက္မ်ားအေပၚ၌ ဤက်င့္၀တ္မ်ားကုိ လုိက္နာက်င့္သုံးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
(၁) မေကာင္းမႈမ်ားကုိ တားျမစ္ေပးရမယ္။
(၂) ေကာင္းေသာလမ္းေၾကာင္းမ်ားကုိ ၫႊန္ျပေပးရမယ္။
(၃) ဘာသာေရးတရားကုိလည္း အသစ္အသစ္ေဟာေပးရမယ္။
(၄) ေဟာေျပာခ်က္အေဟာင္းမ်ားကုိ ျပန္လည္ေဟာေျပာေပးရမယ္။
(၅) အၾကမ္းဖက္မႈႏွင့္ပဋိပက္ၡမ်ားမွ ကင္းေ၀းရာ နတ္ျပည္ႏွင့္ နိဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္း လမ္းေၾကာင္းတုိ႕ကုိ ေဟာေျပာညႊန္ျပေပးရမယ္။
(၆) ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္မ်ား အားလံုးအေနျဖင့္ သတၱ၀ါမ်ားအားလံုးအေပၚတြင္ ေမတၱာပြားလ်က္ ေျခာက္ပါးသီလကုိ လုိက္နာေစာင့္ထိန္းရမည္။ 

ဒသသီလ (ဆယ္ပါးသီလ) 

ျမတ္ဗုဒ္ၶသည္ ကမ္ၻာ့လူသားအားလုံးအတြက္ က႐ုဏာမ်က္လုံး၊ ပညာမ်က္လုံးျဖင့္ ၾကည့္႐ႈ႕ ေတာ္မူ၍ ေဟာၾကားထားေတာ္မူခဲ့သည္မွာ အံ့ၾသခ်ီးက်ဴးဖြယ္ေကာင္းလွပါတယ္။ ဘုရင္မ်ားယ အစုိးရမ်ားယ ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားအတြက္ သီလကုိ ငါးပါးယ ေျခာက္ပါးျဖင့္ လုံေလာက္ လိမ့္မည္ဟု ယူဆဟန္မတူေပ။

အဘယ္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ မင္းတုိ႔ရဲ႕သီလကုိ ဆယ္ပါးေဟာထားတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ပါဠိစာေပမွာ (ဒသရာဇဓမၼ) မင္းက်င့္တရားဆယ္ပါး (Ten Condes of Kings and Government) ကုိ ပိဋကတ္ေတာ္၌ ေနရာေပါင္းမ်ားစြာတြင္ ေဟာထားေတာ္မူထားပါတယ္။

(၁) ဒါန (Charity)
အစုိးရမင္းေတြဟာ အလွဴဒါနျပဳရမယ္။ အလွဴဒါနမွာ Religious Donation and Social Donation ဟူ၍ ႏွစ္မ်ဳိးရွိပါတယ္။ ဘာသာေရးပြဲ အခမ္းအနားမ်ားမွာ ျပဳေသာ အလွဴဒါနသည္ သက္ဆုိင္ရာ မိမိတုိ႔ ကုိးကြယ္သည့္ ဘာသာအတြက္သာ အေထာက္အကူျပဳမည္ ျဖစ္ပါတယ္။ သုိ႔ေသာ္ ေလေဘး၊ ေရေဘး၊ မီးေဘး၊ ငလ်င္ေဘး၊ စစ္ေဘး၊ ငတ္မြတ္ေခါင္းပါး သည့္ေဘး၊ ထုိကဲ့သုိ႔ေသာ သဘာ၀ေဘးဒဏ္မ်ား ျဖစ္ေပၚသည့္အခါ လူမ်ဳိးမေရြး၊ ဘာသာမေရြး ဒုကၡေရာက္ၾကသည့္အတြက္ ထုိသုိ႔ေသာ သဘာ၀ေဘးဒဏ္မ်ား သင့္သည့္အခါ လွဴဒါန္းေသာ အလွဴမ်ားက ပုိ၍အေရးတႀကီး လုိအပ္ပါတယ္။
(၂) သီလ (Morality)
ဤေနရာမွာ အစုိးရမင္းတုိ႔အတြက္ သီလကုိ ကုိယ္၊ ႏႈတ္၊ စိတ္ သုံးပါး၌ အျပစ္ကင္းေအာင္ ေစာင့္ထိန္းသည့္ Disciplineမ်ားကုိ ဆုိခ်င္ပါတယ္။ ပုိ၍ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာရမည္ဆုိလွ်င္ တုိင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္မင္းလုပ္သူေတြဟာ ႏုိင္ငံပစၥည္း အလြဲသုံးစားလုပ္ျခင္း၊ ကုိယ္က်ဳိးရွာျခင္း၊ လာဘ္စားျခင္းဆုိတဲ့ (Corruption) ေတြကင္းဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ဤသုိ႔ေသာ အစုိးရ မ်ဳိးကုိ Good Government လုိ႔ဆုိရမွာပါ။

(၃) ပရိစ္ၥာဂ (စြန္႔လြတ္ျခင္း) Renunciation
တုိင္းသားျပည္သူတုိ႔၏ အက်ဳိးစီးပြားကုိ ေဆာင္ရြက္ေသာ အစုိးရမ်ားသည္ မိမိတို႔၏ အက်ဳိးစီးပြားကုိ စြန္႔လႊတ္ႏုိင္ရမည္။ ထုိ႔အျပင္မိမိတုိ႔၏ ဇနီးမယား၊ သမီးသားတုိ႔ကုုိ စြန္႔လႊတ္၍ တုိင္းျပည္အက်ဳိးကုိ ေဆာင္ရြက္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေရွာင္လႊဲလုိ႔မရႏုိင္ေသာ အၾကပ္အတည္းမ်ား၌ အသက္ခႏၶာကုိပင္လွ်င္ စြန္႔လႊတ္၍ တုိင္းျပည္အက်ဳိးကုိ ေဆာင္ရြက္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဘုရားေလာင္းမ်ားဟာ သတၱေလာက၏ အက်ဳိးကုိ ေဆာင္ရြက္ရာ၌ ငါးမ်ဳိးေသာ စြန္႔လႊတ္ျခင္းတုိ႔ကုိ ရက္ရက္ရဲရဲ စြန္႔လႊတ္၍ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ႏုိင္ငံေတာ္အစုိးရ အဖြဲ႔၀င္မ်ားဟာ ဘုရားေလာင္းစိတ္ဓါတ္ေမြး၍ ေဆာင္ရြက္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအတုိင္းသာ ေဆာင္ရြက္ၾကလွ်င္ သူတုိ႔ေတြဟာ ဘုရားေလာင္းေတြပါပဲ။

(၄) အဇၨ၀ (႐ုိးသားေျဖာင့္မတ္ျခင္း) Honesty
ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွုင့္ ႏိုင္ငံေတာ္အစုိးရအဖြဲ႔၀င္မ်ားဟာ ႐ုိးသားတဲ့ ဂုဏ္ရွိရမယ္။ ေျဖာင့္မတ္ေသာ စိတ္ဓါတ္ရွိရမယ္။ ေကာက္က်စ္စဥ္းလဲျခင္း ကင္းရမယ္။

(၅) မဒၵ၀ (ႏူးည့ံျခင္း) Delicacy
ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွုင့္ ႏိုင္ငံေတာ္အစုိးရအဖြဲ႔၀င္မ်ားဟာ ကုိယ္၊ ႏႈတ္၊ စိတ္ သုံးရပ္လုံး ႏူးညံ့သိမ့္ေမြ႕ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ က်ားလုိ၊ ျခေသၤ့လုိ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္တဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ တုိင္းျပည္အတြက္ အႏၱရာယ္ အလြန္မ်ားပါတယ္။ ႏြားလုိသည္းခံ၍ သမင္လုိ ႏူးည့ံရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ ေခါင္းေဆာင္တုိ႔ရဲ႕ ဂုဏ္အရည္အခ်င္းတစ္ရပ္ပါ။

(၆) တပ (ၿခိဳးခံျခင္း) Austerity
ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွုင့္ ႏိုင္ငံေတာ္အစုိးရအဖြဲ႔၀င္မ်ားဟာ ၿခိဳးၿခံေသာ အက်င့္ကုိ က်င့္ႏုိင္ရမယ္။ ၀ါႂကြားေသာ အက်င့္ကုိ ေရွာင္ရမယ္။ ၿခိဳးၿခိဳးၿခံၿခံ က်င့္သုံးျခင္းဟာ ႏုိင္ငံဘ႑ာကုိ ေစာင့္ေရွာက္ရာ ေရာက္ပါတယ္။ မၿခိဳးမၿခံ မေရာင့္ရဲေသာ ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ တုိင္းျပည္ပစၥည္းကုိ အခ်ီးအႏွီး ၿဖံဳးေနၾကတာနဲ႔ တူပါတယ္။

(၇) အေကၠာဓ (အျမတ္မထြက္ျခင္း) Non-Aggressiveness
ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားနဲ႔ အစုိးရမင္းမ်ားဟာ တုိင္းသူျပည္သားတု႔ိအေပၚ အမ်က္မထြက္ရဘူး။ ေမတၱထားရမယ္။ ဒီေနရာမွာ ေမတၱာဆုိတာ တဏွာနဲ႔ခ်စ္တာမ်ဳိးကုိ ဆုိလုိတာ မဟုတ္ပါဘူး။ တုိင္းျပည္အက်ဳိးကုိ လုိလားတဲ့စိတ္ဓါတ္၊ တုိင္းသူျပည္သားတုိ႔အေပၚမွာ အေကာင္းဘက္က ၾကည့္၍ ခြင့္လႊတ္ေသာစိတ္ဓါတ္၊ ရန္ၿငိဳးမထားဘဲ ထုိရန္ၿငိဳးကုိ ေျဖေသာ စိတ္ဓါတ္ကုိ ေမတၱာလုိ႔ ဆုိခ်င္ပါတယ္။

(၈) အ၀ိဟႎသ (မညႇင္းဆဲမႏွိပ္စက္ျခင္း) Non-Violence
ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ႏုိင္ငံေတာ္အစုိးရတုိ႔သည္ တုိင္းသူျပည္သားမ်ားကုိ ႏွိပ္စက္ ညႇင္းဆဲျခင္းမျပဳရပါဘူး။ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္ျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။

(၉) ခႏ္ၲီ (သည္းခံျခင္း) Patience
ႏုိင္ငံေတာ္အစုိးရတုိ႔သည္ တုိင္းသူျပည္သားတုိ႔အေပၚမွာ သည္းခံရမယ္။ ခြင့္လႊတ္ရမယ္။ ေမတၱာဆုိသည္ကား ေရႏွင့္တူပါတယ္။ လူေကာင္းလူဆုိးအားလုံးတုိ႔ကုိ တစ္ညီထဲ ေအးခ်မ္းေစပါတယ္။ ခႏ္ၲီဆုိတာကေတာ့ ေျမႀကီးနဲ႔တူတဲ့ အက်င့္ျဖစ္ပါတယ္။ ေျမႀကီးေပၚမွာေနၾကတဲ့ လူေတြဟာ ထုိေျမႀကီးေပၚမွာပဲ မစင္အညစ္အေၾကးေတြကုိ စြန္႔ၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေျမႀကီးသည္ ထုိလူေတြကုိ တုန္႔ျပန္ျခင္းလည္းမျပဳခဲ့ပါဘူး။ အညစ္အေၾကးေတြကုိ ျငင္းပယ္ျခင္းလဲ မျပဳခဲ့ပါဘူး။ အရွိအရွိတုိင္းလက္ခံထားခဲ့ပါတယ္။
ထုိ႔ေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေတာ္အစုိးရနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားအားလုံး ျပည္သူတုိ႔ ေအးခ်မ္းေအာင္ ေရနဲ႔တူတဲ့ ေမတၱာကုိလည္း က်င့္ပါ။ တုိင္းသူျပည္သားအားလုံးတုိ႔ကုိ ေက်နပ္ေအာင္ ေျမႀကီးနဲ႔တူေသာ ခႏ္ၲီကုိလည္း က်င့္သုံးၾကပါ။

(၁၀) အ၀ိေရာဓန (ျပည္သူတုိ႔အလိုဆႏ္ၵႏွင့္ ဆန္႔က်င္ဘက္မလုပ္ျခင္း) Non-Conflict

ဤနံပါတ္ (၁၀)သီလဟာ အစုိးရမင္းမ်ားသည္ တုိင္းသူျပည္သားအားလုံးတုိ႔ လုိလား ေတာင့္တသည္ကုိ လုပ္ကုိင္ေဆာင္ရြက္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တုိင္းျပည္ကလည္း လုိခ်င္တဲ့ဆႏၵကုိ ထုတ္ေဖာ္ပုိင္ခြင့္ရွိပါတယ္။ တုိင္းျပည္ကထုတ္ေဖာ္လာတဲ့ လုိအင္ဆႏၵကုိ ႏုိင္ငံေခါင္းေဆာင္မ်ားနဲ႔ အစုိးရမ်ားသည္ မျဖစ္မေန အေကာင္အထည္ေဖၚေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တုိင္းသူျပည္သားမ်ားက အေရွ႕အရပ္သုိ႔ (သုိ႔) ေရွ႕သုိ႔ သြားလုိသည္ဆုိလွ်င္ အစုိးရမင္းသည္ (ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္) အေရွ႕သုိ႔ပင္ ဦးေဆာင္သြားရမွာျဖစ္ပါတယ္။ အေနာက္ဘက္ဆီသုိ႔ ျပန္မလွည့္ရပါဘူး။ တုိင္းျပည္က အေနာက္သုိ႔သြားလုိတယ္ဆုိလွ်င္ ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ အေရွ႕သုိ႔ သြားလုိ႔မရပါ။ အေနာက္ဘဲ လွည့္ရမွာပါ။ တုိင္းျပည္ရဲ႕ လုိအင္ဆႏၵႏွင့္ မင္းတုိ႔ လုပ္ခ်င္တာ ဆန္႔က်င္ဘက္ျဖစ္ေနလွ်င္ ပဋိပကၡ ရင္ဆုိင္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ပဋိပကၡျဖစ္လာျပန္လွ်င္လည္း ခြင့္လႊတ္ျခင္း၊ သည္းခံျခင္း၊ ႏူးညံ့ သိမ္ေမြ႔ျခင္းကင္း၍ သည္းမခံေသာ၊ ခြင့္မလႊတ္ေသာ၊ ၾကမ္းတမ္းေသာ ဘုရင္မ်ားနဲ႔ အစုိးရမ်ားဟာ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္ျခင္းမ်ားဆီသုိ႔ ဦးတည္သြားတတ္ပါတယ္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာေသာ၊ ၀ေျပာစည္ပင္ေသာ၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေသာ ႏုိင္ငံတစ္ခု တည္ေဆာက္ဖုိ႔ရန္ ျမတ္စြာဘုရားကုိယ္ေတာ္ျမတ္က ဤမင္းက်င့္တရားဆယ္ပါး Dasa Raja Dhamma (Ten Principles for the Kings and Government) ဆိုတာကုိ ေဟာၾကား ေတာ္မူခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ဒါ့ေၾကာင့္ ကၽြႏု္ပ္ ေလ့လာမိသေလာက္ Bandung Conference ႀကီးမွာ ခ်မွတ္ ခဲ့ေသာ ဒသသီလ၊ ကုိလံဘုိ Conference မွာ ခ်မွတ္ခဲ့ေသာ ပၪၥသီလ၊ အင္ဒုိနီးရွား ႏုိင္ငံေတာ္အတြက္ အင္ဒုိနီးရွားသမၼတႀကီး ေဒါက္တာဆူကာႏုိုိခ်မွတ္ခဲ့တဲ့ ပၪၥသီလဆုိတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူရွင္တြဲေနထုိင္ေရးမူစနစ္ေတြကုိ ေလ့လာခဲ့ၿပီး ျမတ္ဗုဒၶေဒသနာေတာ္မွာ လူသားအခ်င္းခ်င္း ၿငိမ္းခ်မ္းလုံၿခံဳစြာ အတူယွဥ္တြဲေနထုိင္ေရး ဘာေတြရွိသလဲဆုိတာကုိ သုေတသနျပဳ ရွာေဖြရာမွာေဖာ္ျပပါ Principles မ်ားကုိ ေတြ႔ရွိရတဲ့အတြက္ ဤယေန႔ အစည္းအေ၀းႀကီးမွာ တင္ျပလုိက္ပါတယ္။

ကၽြႏု္ပ္စဥ္းစားမိတာ တစ္ခုေျပာျပခ်င္ပါတယ္- “ေရ” ဆုိတာဟာ ဘယ္တုိင္းျပည္က၊ ဘယ္လူမ်ဳိးကထုတ္တဲ့ ဘယ္ေရမဆုိ ေသာက္ရင္ ေအးပါတယ္။ ဆာေလာင္မႈေျပပါတယ္။ ခ်ဳိးလွ်င္လည္း ေအး႐ုံမက လူကုိသန္႔ရွင္းေစပါတယ္။ “မီး”ဆုိတာလည္း ထုိနည္းအတုိင္းပါပဲ။ ဘယ္တုိင္းျပည္က ဘယ္သူ႐ႈိ႕တဲ့ “မီး”ပဲျဖစ္ျဖစ္ ပူတာ၊ ေလာင္တာ အတူတူပါပဲ။ ေရသန္႔ပုလင္းေတြ၊ မီးျခစ္ေတြအေပၚမွာ ကပ္ထားတဲ့ Lable ေတြေၾကာင့္ အမည္အမ်ဳိးမ်ဳိး ကြဲျပားေနၾကတာျဖစ္မွာပါ။ ဴေဘနူ ေတြကုိ ခြာခ်ၿပီး အတြင္းမွာရွိတဲ့ အရွိကုိ အမွန္အတုိင္း သိေအာင္ယ ျမင္ေအာင္ၾကည့္ဖုိ႔ လုိပါတယ္။ အတြင္းထဲရွိတဲ့ အရွိႏွင့္ အမွန္ကုိ ၾကည္ႏုိင္လွ်င္ေတာ့ ေအးတာနဲ႔ ပူတာ ဒီႏွစ္ခု ေတြ႔ၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဗုဒၶဘာသာ၊ ခရစ္ယာန္ဘာသာ၊ အစၥလာမ္ဘာသာ၊ ဟိႏၵဴဘာသာ၊ ဂ်ိန္းဘာသာ၊ ဂ်ဴးဘာသာ၊ ဆစ္ခ္ဘာသာယ ကြန္ျဖဴးရွပ္ဘာသာတုိ႔ဟာ ဒီဘာသာတရားေတြမွာ အေပၚယံအကာ (Outer Shell) ဆုိတာႏွင့္ အတြင္းအႏွစ္သာရ(Inner Core)ဆုိတာရွိပါတယ္။ ရွိခုိးျခင္း၊ ပူေဇာ္ျခင္း၊ ဓေလ့ထုံးစံ၊ ဆုေတာင္းပုံႏွင့္ အခမ္းအနားက်င္းပျခင္းေတြဟာ ဘာသာတရား အားလုံးရဲ႕ အေပၚယံအကာေတြပါပဲ။ အဲဒီအေပၚယံအကာေတြက ဘာသာတရား တစ္ခုနဲ႔တစ္ခု ျခားနားကြဲျပားေအာင္ ျပဳလုပ္ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါန၊ သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာယသစ္ၥာဆိုတဲ့ အႏွစ္သာရဟာ ဘာသာတရားတုိင္းမွာ ရွိပါတယ္။ အဲဒီ Charity, Morality, Balance of mind, Insight ဆုိတဲ့ Inner Core ေတြဟာ လူသားထုတစ္ရပ္လုံးရဲ႕ ဘ၀အႏွစ္သာရေတြပါပဲ။ ဒါတင္မက ဘာသာတရားအားလုံးရဲ႕ အႏွစ္သာရျဖစ္တဲ့ ဒါန၊ သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာ၊ သစၥာ တရားေတြဟာ ကၽြႏု္ပ္တုိ႔ လူသားအားလုံး လက္တြဲ၍ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေနၾကရမည့္ - Common Ground ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ - အာရွ Principle, အာဖရိက Principle, ဥေရာပ Principle, ေလာက္ပဲ မဟုတ္ဘဲ - Global Principle တစ္ခုေျပာျပခ်င္ပါတယ္။ အဲဒါက ဗုဒၶက်မ္းစာ ေတြမွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ ငါးပါးသီလပါပဲ-
(၁) သက္ရွိသတၱ၀ါတုိ႔ကုိ သတ္ျဖတ္ျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း။
(၂) ပုိင္ရွင္မေပးေသာ ပစၥည္းကုိ ရယူခုိးယူျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း။
(၃) လြဲမွားေသာ ေမထုန္အက်င့္တုိ႔မွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း။
(၄) မဟုတ္မမွန္ေသာ စကားေျပာဆုိျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း။
(၅) အရက္ႏွင့္ အျခားေသာ မူးယစ္ေစသည့္အရာမ်ား သံုးစြဲျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း။
အဲဒီ ငါးပါးကုိ ဗုဒၶက်မ္းစာေတြမွာ ဂ႐ုဓမၼသီလလုိ႔ေဟာပါတယ္။ Highly Respected Sila လုိ႔ ေဟာပါတယ္။ အဲဒီငါးပါးသီလ ပ်က္စီးျခင္းကုိ Sila by assama broken out of Character လုိ႔ေခၚပါတယ္။ အက်င့္ပ်က္ျခင္းဟာ ဘ၀ပ်က္တာပါပဲ။

ေနာက္တစ္မ်ဳိး ျမတ္ဗုဒၶေဟာတာရွိပါတယ္။ ပၪၥေ၀ရဘယ ဆုိတာပါပဲ။ ရန္မ်ဳိးငါးပါး။ ေဘးမ်ဳိး ငါးပါး။ ကမၻာေလာက ရန္သူေတြဆုိတာဟာ တစ္ျခားမဟုတ္ပါဘူး။ အဲဒီပၪၥသီလကုိ က်ဴးလြန္ ဖ်က္ဆီးသူေတြဟာ ကမၻာ့လူသားအားလုံးရဲ႕ ရန္သူေတြပါပဲ။ ပၪၥသီလ ပ်က္ျခင္းဟာ အာရွမွာသာမက ကမၻာတစ္၀ွမ္းမွာပါ ေဘးအႏၱရာယ္ က်ေရာက္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

ပၪၥသီလယ ဒသသီလေတြကုိ က်ဴးလြန္သူေတြ ေဖာက္ဖ်က္သူေတြဟာ လူ႔ပတ္၀န္းက်င္၊ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတစ္ရပ္လုံးကုိ ရန္ျပဳသူေတြလုိ႔ ပၪၥေ၀ရဘယသုတ္ၱန္မွာ ျမတ္ဗုဒၶေဟာထားပါတယ္။ တကယ္စင္စစ္ေတာ့ ျပႆနာအားလုံးရဲ႕အေၾကာင္းရင္းဟာ အ၀ိဇၨာႏွင့္တဏွာ= Delusion and Desire ျဖစ္ပါတယ္။ တင္းမာမႈ၊ စုိးရိမ္မႈ၊ ပူပန္မႈ၊ ျငင္းခုံမႈႏွင့္ ဆင္းရဲဒုက္ၡအားလုံး၊ ျပႆနာအားလုံးရဲ႕ ဇစ္ျမစ္ဟာ အ၀ိဇၨာႏွင့္ တဏွာပါပဲ။ ဒီအေၾကာင္းအက်ဳိးႏွစ္ပါး သစၥာတရားဟာ Common Core of all Religions ျဖစ္ပါတယ္။ သစၥာတရား မေတြ႕ေသးသမွ် ျပႆနာအားလုံးတုိ႔ဟာ ေျဖရွင္းလုိ႔ ရႏုိင္မယ္မဟုတ္ၾကပါဘူး။

ဒီေန႔-ဒီအခါမွာ- ကၽြႏု္ပ္ဆုေတာင္းပါတယ္-
(၁) လူသားအားလုံး ငါးပါးသီလကုိ အေလးအျမတ ္ေစာင့္ထိန္းႏိုင္ၾကပါေစ။
(၂) လူသားအားလုံး သစၥာတရားကုိ လက္ကုိင္ထား၍ ဘ၀ျပႆနာအားလုံးကုိ ေျဖရွင္း ႏုိင္ၾကပါေစ။

“သီတဂူစန္းလပမာ ခ်မ္းျမသာယာရွိၾကပါေစ”
သီတဂူသာသနာျပဳအဖြဲ႔
www.thesitagu.org

ရႊင္လန္းခ်မ္းေျမ့ပါေစ
သီတဂူစတား
၂၀-၁၂-၂၀၁၄

Posted in: အစည္းအေ၀းမ်ား