ေၾကာ္ျငာစာတမ္းမ်ား
အျငင္းအခုံအထုံရွိေသာ အိႏၵိယလူမ်ိဳးမ်ား
အိႏၵိယကို မေရာက္ခင္ကထဲက အိႏၵိယလူမ်ိဴးမ်ားသည္ အျငင္းသန္သည္ဟု ၾကားဖူးနား၀ရွိခဲ့သည္။ ျဖစ္ႏုိင္ေျခရွိသသည္၊ ေရွးေခတ္ အေတြးအေခၚပညာရပ္ (ancient philosopher) မ်ားသည္ အေနာက္ႏိုင္ငံတြင္ ဂရိႏုိင္ငံမွ စတင္ထြန္းကားလာရာ ဂ်ာမန္၊ ျပင္သစ္၊ အေမရိကန္ စသည့္ႏုိင္ငံၾကီးမ်ားတြင္ က်ယ္ျပန္႔လာကာ ေခတ္သစ္အေတြးအေခၚပညာရွင္ (modern philosopher) မ်ားလဲ ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။ အေရွ႕ပုိင္းႏိုင္ငံမ်ားတြင္မွာေတာ့ လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ေပါင္း ၂၅၀၀ ကထဲက အေတြးအေခၚ ပညာရွင္မ်ားေပၚေပါက္ခဲ့သလုိ ေခတ္သစ္ အေတြးေခၚရွင္မ်ားလဲ ထြန္းကားလာခဲ့သည္၊ အထူသျဖင့္ အေရွ႕ပုိင္းႏုိင္ငံမ်ားတြင္ အိႏၵိယႏုိင္ငံသည္ ေရွးေဟာင္း အေတြးအေခၚပညာရပ္မ်ားေရာ ေခတ္သစ္ အေတြးအေခၚ ပညာရပ္မ်ားပါ ထြန္းကားဆုံး ႏိုင္ငံျဖစ္သည္။ အိႏၵိယ အေတြးအေခၚပညာရွင္မ်ားတြင့္ Nyaya ဥာယ် အေတြးအေခၚသည္ တစ္ခု အပါအ၀င္ျဖစ္သည္။ ထုိအေတြးအေခၚတြင္ အသိအဥာဏ္ တုိးတက္ ထြန္းကားရာ၀ယ္ debate သည္ အေရးပါေသာ အခ်က္တစ္ခုျဖစ္သည္၊ နာဂဇုန ဖီလုိဆိုဖီကို လက္ခံထားေသာ တိဘက္တန္ပညာေရးစနစ္သည္လည္း debate ကို အေလးထားသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အိႏၵိယစာေပပညာရွင္မ်ားသည္ စာေပျငင္းရ ခုံရတာကို အလြန္အမင္း ႏွစ္သက္ၾကသည္။
အေတြးေခၚပညာရပ္
အေတြးေခၚပညာရပ္ႏွင့္ပတ္သက္ျပီး အခ်ိဳ႕က ေျပာၾကေသးသည္၊ ဒီပညာရပ္ေတြသည္ အႏၱရာယ္ သို႔မဟုတ္ ျပႆနာကို ဖန္တီးသည္ ဟူ၍ ေျပာၾကသည္၊ သီတဂူစတားလဲ ဤကဲ့သုိ႔ ထင္မိခဲ့ဘူးသည္၊ သုိ႔ေသာ္ ကိုယ္တုိင္ကုိယ္က် အေတြးအေခၚပညာရပ္ထဲ ၀င္ေရာက္ ေလ့လာၾကည့္မွ ဒီပညာရပ္၏တံဖိုးကို နားလည္လာသည္။ သီတဂူစတား ထင္လုိက္သည္၊ အႏၱရာယ္လုိ႔ ထင္ျမင္ၾကသည္မွာ ဒီပညာရပ္ေတြကို မေလ့လာဘူးလုိ႔ ျဖစ္မည္။ အေတြးအေခၚ (philosophy) ပညာရပ္သည္ အလြန္က်ယ္ျပန္႔ပါသည္၊ စာေပထဲမွာ အက်ယ္ျပန္႔ဆုံးဟု ေျပာလုိ႔ရမည္ထင္ပါသည္၊ လူမႈေရး၊ စီးပြားေရး၊ ႏုိင္ငံေရး၊ က်န္းမာေရး၊ သိပၸံ၊ ဘာသာစကား၊ သမိုင္း၊ ဥပေဒ စသည္စသည္ မ်ားျပားလွပါသည္။ ထုိထုိပညာရပ္မ်ားသည္ philosophy ကို အေျခခံထားၾကသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ apply philosophy ဟူ၍ပင္ဆုိ၏။ ဟုိက္ဒရာဘက္တကၠသိုလ္ ဖီလုိဆုိဖီဌာန တြင္ ပညာသင္ေနေသာ သူငယ္ခ်င္းျဖစ္သူက ဤေနရာပတ္သက္ျပီး သူ၏ ဆရာေျပာေသာ စကားကို ေထာက္ျပလုိက္ေသးသည္။ Philosophy is the mother of all subjects ဟူ၍ပင္ျဖစ္သည္။
ကြ်ႏု္ပ္တုိ႔ အမ်ားစု (ဤပညာ မသင္ဘူးသူ) သိထားသည္မွာ ဤပညာရပ္သည္ စိတ္ကူးယဥ္၊ အခ်ိဳ႕ကေတာ့ ျပစ္ျပစ္ခါခါ ေျပာသလုိ အရႈးဟူ၍ပင္ျဖစ္သည္။ ဤကား အေတြးအေခၚပညာရပ္ႏွင့္စပ္လ်င္း၍ မိတ္ဆက္မွ်သာတည္း။
မ်ိဳးဆက္သစ္တုိ႔ စိန္ေခၚပြဲ
Philosophy Department (ဒႆနိကေဗဒဌာန)ရဲ့ Student seminar သုိ႔မဟုတ္ (ေက်ာင္းသားစိန္ေခၚပြဲ) အေၾကာင္း ဆက္ၾကပါစုိ႔။ ေရွးအစဥ္အလာရွိခဲ့ေသာ စိန္ေခၚပြဲျဖစ္ပါတယ္၊ ဤကဲ့သို႔ေသာ စိန္ေခၚပြဲ student seminar ေတြကို အိႏၵိယ နာမည္ၾကီးတကၠသိုလ္မ်ားတြင္ မၾကာမၾက ေတြ႕ႏုိင္ပါသည္။ တခါတရံ တကၠသိုလ္ေပါင္းစုံက စေကာ္လာ (scholar) ေတြဖိတ္ေခၚျပီး ျပဳလုပ္ေလ့ရွိသည္။ သီတဂူစတားတုိ႔ ဌာန (Department of Philosophy) မွာလည္း စီနီယာ ေက်ာင္းသားမ်ားက ဦးစီးကာ ဆရာမ်ား၏ လမ္းညႊန္မႈကို ရယူျပီး student seminar ပြဲကို ႏွစ္စဥ္ က်င္းပေလ့ရွိသည္။ ပထမႏွစ္တက္တုန္းက သီတဂူစတားတုိ႔အသုတ္က ဂ်ဴနီယာေက်ာင္းသားေတြ ျဖစ္ခဲ့စဥ္က စီနီယာေက်ာင္းသားမ်ားက ဦးစီးျပီး student seminar ပြဲကို ဦးစီးလုပ္ခဲ့တယ္၊ အဲဒီတုန္းက ေခါင္းစဥ္က The Freedom တဲ့၊ လြတ္ေျမာက္မႈပတ္သက္ျပီး ေခါင္းစဥ္ေအာက္ ကိုယ္ႏွစ္သက္ရာ ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ စာတမ္းမ်ား တင္သြင္းျပီး ၀င္ေရာက္ ေဆြးေႏြးႏုိင္ပါသည္။ ယခုႏွစ္ေတာ့ သီတဂူစတားတုိ႔ အုပ္စုက စီနီယာေက်ာင္းသား ဘ၀ေရာက္ေနၾကျပီဆုိေတာ့ student seminar ကိုလဲ ဦးစီးၾကရတယ္။ ေခါင္းစဥ္က The Concept of Man ဟုေပးထားပါသည္။ ထုိေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာ ကိုယ္ႏွစ္သက္ရာ ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ စာတမ္းမ်ားတင္သြင္းကာ ၀င္ေရာက္ ေဆြးေႏြးႏုိင္ပါသည္။ ဤသည္ပင္ Department ဌာနက ေက်ာင္းသားေတြကို ပြဲထုတ္ေပးသည့္ သေဘာပင္ျဖစ္သည္။ သီတဂူစတားအဖို႔ မ်ားစြာ အေတြ႔အၾကံဳရလုိက္ပါသည္၊ ေက်ာင္းသားဘ၀ရဲ့ တံဖိုးဆုိတာ ဒါမ်ိဳးပဲေပါ့၊ ေနာက္ တစ္ခု သီတဂူစတား စိတ္ထဲမွာ ၾကိတ္ျပီး ခ်ီးၾကဴးမိသည္မွာ အိႏၵိယေက်ာင္းသားေတြရဲ့ သတၱိႏွင့္ဗ်တၱိပင္ျဖစ္ပါသည္၊ သူတုိ႔တေတြ ဘာ့ေၾကာင့္ မေၾကာက္မ၀ံ့ဘဲ ရဲရဲၾကီး ပရိသတ္အလည္မွာ ေျပာရဲဆုိရဲရွိသနည္းဟူ၍လည္း အေတြးေတြ ၀င္လာပါသည္။
စီမီနာပုံစံ
ေပးထားတဲ့ေခါင္းစဥ္ၾကီးေအာက္မွာ ကိုယ္ၾကိဳက္ႏွစ္သက္ရာ ရႈေဒါင့္မ်ဳးစုံကေန တင္ျပႏုုိင္ပါတယ္။ စာတမ္းတင္သြင္းသူေတြ မ်ားေနသျဖင့္ ၂ ရက္ခြဲလုပ္ရသည္။ တစ္ေန႔ကို morning section ႏွင့္ evening section ဟူ၍ ခြဲထားသည္၊ ထိုအခ်ိန္ ၂ ခုအၾကား ေန႔လည္စာ စားခ်ိန္ေပးထားသည္။ မနက္ ၁၁ နာရီမွ ညေန ၆ နာရီထိျဖစ္သည္။ ေက်ာင္းသား စီမီနာ ဆုိေပမဲ့ chair man အတြက္ အျခား တကၠသိုလ္မွ ဆရာမေတြလည္း လာသည္။ ဌာနကေန အကုန္အက်ခံ က်င္းပသည္ဆုိေပမဲ့ စားစရိတ္၊ လက္ေဆာင္ ပစၥည္း ကုန္က်စရိတ္အားလုံးကို ပညာေရးေကာ္မတီထံ တင္ျပရသည္။ အိႏၵိယႏုိင္ငံသည္ ပညာေရးကို ဦးစားေပးစနစ္ျဖစ္ရကား ပညာေရးႏွင့္ပတ္သက္တာ မွန္သမွ် အကုန္အက် ခံႏုိင္သည္။ ႏုိင္ငံအတြင္းမွာပင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူေတြအတြက္ အထူးေထာက္ပံ့အဖြဲ႔ေတြ ရွိေနသည္ကိုလည္း ေတြ႔ႏုိင္ပါသည္။
စားၾကမယ္ ေကာင္းေကာင္း (ေန႔လည္စာ)
လြတ္လပ္မႈ၏ တံဖုိး
အိႏၵိယျပည္ၾကီးကိုက လြတ္လပ္မႈျဖင့္ တည္ေဆာက္ထားသည္ ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ အိႏၵိယေက်ာင္းသားေတြမွာ ဘယ္လုိ ပြဲပဲတုိးရတိုးရ ေၾကာက္ရြံ႕မႈမရွိ ရဲရင့္စြာ ေျပာရဲ ဆိုရဲရွိသည္၊ အေၾကာက္တရားေအာက္မွာ ေနလာခဲ့သည့္ ၾကီးျပင္းလာခဲ့ၾကသည့္ ေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူေတြမွာေတာ့ ပြဲမတုိးရဲ၊ အရာရာကို ေၾကာက္ရြံ႕ေနသည္၊ စိုးရိမ္ေနသည္၊ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ မေတြးရဲ မေျပာရဲဘဲ ခက္ကုတ္ကုတ္ ေနၾကရသည္။ ထုိသို႔ေသာ လြတ္လပ္မႈေအာက္မွာ ၾကီးျပင္းခဲ့ၾကေသာ အိႏၵိယေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားေတြသည္ ကေလးဘ၀ကထဲက ပရိသတ္ေရွ႕ထြက္ရဲသည္၊ ေျပာရဲသည္၊ သူတုိ႔တေတြသည္ ေျပာခြင့္ရဘုိ႔ပဲ ေမ်ာ္လင့္ေနသည္၊ seminar ေတြမွာဆုိရင္ ေက်ာင္းသားေတြသည္ ရဲ၀ံ့စြာ ေမးခြန္းထုတ္သည္၊ ဆရာေတြကလဲ ေမးခြန္းေမးေလ့ရွိေသာ ေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူကို သေဘာက်သည္၊ အခ်ိဳ႕ဆရာမေတြသည္ group discussion အတန္းထဲမွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ seminar မွာပဲ ျဖစ္ေျဖစ္ ေမးခြန္းထုတ္ျခင္း၊ ၀င္ေရာက္ ေဆြးေႏြးျခင္းမ်ားကို ျပဳလုပ္ေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားကို အမွတ္ေပးေလ့ရွိသည္။ ပညာေရးကို လြတ္လပ္စြာ ဖြင့္ေပးထားျခင္း သေဘာပင္။ လြတ္လပ္စြာ ေဆြးေႏြးျခင္း၊ အသိပညာ ဖလွယ္ျခင္း၊ အသိပညာ ယွဥ္ျပိဳင္ျခင္း၊ (debate, discussion, counter-question) စသည္မ်ားသည္ ေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူေတြရဲ့ အသိဥာဏ္မ်ားကို ဖြင့္ေပးလုိက္ရုံ မဟုတ္ဘဲ သူတုိ႔ေလးေတြရဲ့ အသိပညာကိုလဲ တုိးတက္ေစသည္၊ မည္သည့္ပြဲမ်ိဳးမဆုိ တုိးရဲသည့္ သတၱိ ခြန္အားေတြကိုလည္း ပံ့ပုိးေပးရာေရာက္ပါသည္။
ဤကား စာေမးပြဲႏွင့္မဆုိင္ေသာ အလြတ္သေလာ ပညာဖလွယ္ပြဲ သို႔မဟုတ္ ေက်ာင္းသား စိန္ေခၚပြဲ ပင္ျဖစ္ပါသည္။
ပူေနးျမိဳ႕မွမထြက္ခြါမီ ပူေနးႏွင့္ပတ္သက္သည့္အေတြ႔အၾကံဳမ်ား ဆက္လက္တင္သြားပါဦးမည္။
သီတဂူစတား
၃၁-၅-၂၀၁၀